Nguyên nhân trẻ biếng ăn: Nhận biết, cách khắc phục hiệu quả

Biếng ăn ở trẻ em là một trong những vấn đề đau đầu của các bậc phụ huynh, khiến bạn lo lắng về vấn đề phát triển toàn diện ở trẻ nhỏ. Để hiểu rõ hơn về biếng ăn ở trẻ nhỏ, ba mẹ hãy cùng Medpro tìm hiểu nguyên nhân trẻ biếng ăn và những cách khắc phục hiệu quả.

Hiểu rõ về kén ăn và biếng ăn ở trẻ

Theo chia sẻ từ Bệnh vện Từ Dũ, trẻ được xem là biến ăn khi không ăn đủ khẩu phần theo yêu cầu, dẫn đến chậm tăng trưởng. Trong khi đó, trẻ kén ăn sẽ không ăn một số loại thực phẩm, dẫn đến việc trẻ thiếu chất dinh dưỡng.

Đánh giá tình trạng biếng ăn ở trẻ

Trẻ nhỏ thông thường sẽ có biểu hiện làm biến, chán ăn và kén ăn. Theo thống kê, 25-35% trẻ trong giai đoạn tập đi và mẫu giáo được cho là kén ăn hoặc khảnh ăn. Tuy nhiên, đa số các trẻ này đều có cảm giác ngon miệng phù hợp lứa tuổi và phát triển bình thường. Do đó, gia đình cần thực hành cho trẻ ăn hiệu quả, tránh việc lo lắng thái quá.

Dấu hiệu nhận biết biếng ăn ở trẻ nhỏ

Để có thể dễ dàng nhận biết tình trạng chán ăn ở trẻ, ba mẹ có để lưu ý các dấu hiệu sau:

• Trẻ không chịu ăn hết phần ăn hoặc kéo dài bữa ăn (hơn 1 giờ).
• Trẻ giảm lượng bú, ăn ít hơn bình thường.
• Trẻ có hành vi nghậm thức ăn, ngậm lâu và không chịu nuốt.
• Trẻ từ chối khi đến bữa, không chịu ăn và chạy trốn khi thấy thức ăn.
• Trẻ phản ứng buồn nôn khi nhìn thấy thức ăn.
• Trẻ kén ăn sẽ không chịu ăn một số thực phẩm như cá, thịt, trứng, sữa, rau củ quả nhất định,...

Trẻ biếng ăn thường từ chối hoặc kéo dài bữa ăn. Nguồn: Dược Phẩm Nhất Nhất

Chẩn đoán nguyên nhân biếng ăn ở trẻ em

Có nhiều nguyên khiến trẻ biếng ăn, trong đó, có thể phân thành 2 nhóm lý do chính, nguyên nhân xuất phát từ bản thân trẻ hoặc lý do xuất phát từ gia đình.

Nguyên nhân từ bản thân trẻ

• Biếng ăn do sợ hãi: Trẻ có thể sợ ăn do những trải nghiệm đau đớn hoặc khó chịu trước đó như bị hóc, khó thở, hoặc phải đặt ống thông mũi-dạ dày. Việc cho trẻ ăn bổ sung quá sớm (trước 6 tháng tuổi) khi trẻ chưa phát triển đầy đủ các phản xạ và khả năng phối hợp cũng có thể gây ra tình trạng này.
• Biếng ăn do tâm lý: Trẻ có thể biếng ăn do quá tập trung vào các hoạt động khác và từ chối khi được cho ăn, hoặc phản ứng khi bị ép ăn, do nhu cầu tự chủ của chúng. Thay đổi tâm sinh lý trong quá trình phát triển cũng có thể dẫn đến biểu hiện biếng ăn hay kén ăn.
• Kén ăn do ngại thực phẩm mới: Trẻ nhỏ thường sợ và không thích ăn thức ăn mới hoặc lạ, nhưng nếu được làm quen dần, trẻ sẽ chấp nhận. Nếu trẻ đã từng sợ hãi khi được cho ăn thức ăn mới và ba mẹ không xử lý đúng cách, chế độ ăn của trẻ có thể bị giới hạn trong một số ít thức ăn mà trẻ tin tưởng.

Trẻ có thể cảm thấy sợ ăn nếu từng bị hóc. Nguồn: Bệnh viện Thu Cúc

Lý do từ phía gia đình

• Gia đình kỳ vọng thiếu thực tế: Gia đình có thể chưa hiểu rõ về mức độ tăng trưởng và nhu cầu dinh dưỡng theo lứa tuổi của trẻ, dẫn đến việc đặt ra những kỳ vọng không thực tế, muốn trẻ bụ bẫm và cao lớn hơn bình thường.
• Tâm lý của gia đình: Thiếu hiểu biết về cảm giác thèm ăn tự nhiên (sinh lý) trong giai đoạn trẻ từ 1-5 tuổi có thể khiến gia đình ép trẻ ăn nhiều hơn nhu cầu thực sự, dẫn đến tình trạng biếng ăn.
• Cho trẻ ăn thực phẩm bổ sung chưa hợp lý: Việc cho trẻ uống quá nhiều sữa, nước trái cây, hoặc ăn nhiều bánh kẹo làm giảm cảm giác thèm ăn của trẻ. Thói quen ăn vặt giữa các bữa chính cũng ảnh hưởng không tốt đến khẩu vị của trẻ.
• Cho trẻ ăn chưa đúng cách: Nếu trẻ ăn không phù hợp với nhu cầu lứa tuổi hoặc bị ép buộc ăn mà không theo đáp ứng và tín hiệu của trẻ, điều này sẽ khiến trẻ chán ăn và sợ ăn.
• Hành vi ăn uống của gia đình: Hành vi ăn uống của các thành viên trong gia đình có ảnh hưởng lớn đến trẻ, vì trẻ nhỏ thường bắt chước hành vi ăn uống của người lớn xung quanh. Do đó gia đình và bạn bè cần xây dựng sở thích và thói quen ăn uống hợp lý để làm gương cho trẻ.

Bị gia đình ép ăn cũng là nguyên nhân trẻ biếng ăn. Nguồn: Báo Phụ Nữ

Dự phòng biếng ăn ở trẻ nhỏ

Để hạn chế tình trạng biếng ăn ở trẻ nhỏ, ba mẹ nên dự phòng từ trước, chuẩn bị tâm lý sẵn sàng để nuôi dạy con, đặc biệt là trong quá trình bắt đầu ăn dặm và từ khi trẻ 1-5 tuổi.

Về dinh dưỡng

• Đảm bảo cho trẻ ăn bổ sung đúng thời điểm khi tròn 6 tháng, tránh cho ăn quá sớm hoặc quá muộn.
• Đảm bảo số lượng và số bữa ăn phù hợp với tuổi của trẻ, tránh cho ăn quá nhiều trong một bữa hoặc quá nhiều lần trong ngày, gây cảm giác no và khó chịu.
• Đa dạng hóa các loại thức ăn để tránh thừa hoặc thiếu chất dinh dưỡng và cố gắng duy trì giờ ăn đúng bữa.

Về tâm lý

• Tạo không khí vui vẻ và thoải mái khi trẻ ăn.
• Kiên nhẫn và động viên, khuyến khích trẻ ăn mà không ép buộc.
• Tránh để trẻ mất tập trung trong bữa ăn để đảm bảo trẻ ăn ngon miệng và hiệu quả.

Cách khắc phục trẻ biếng ăn hiệu quả

Chuẩn bị thức ăn

• Thay đổi món ăn thường xuyên, đa dạng, hấp dẫn.
• Cho trẻ ăn cân đối các nhóm chất dinh dưỡng và thay đổi cách chế biến, tránh nhàm chán.
• Trang trí món ăn đẹp mắt, kích thích vị giác, nhiều màu sắc với hương vị hấp dẫn.
• Chuẩn bị thức ăn mềm, nhỏ, dễ cầm nắm để trẻ có thể ăn chủ động.

Cách cho trẻ ăn

• Cho trẻ ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày và xen kẽ các bữa phụ.
• Cho trẻ ăn khi thấy đói, không ép trẻ ăn khi không muốn.
• Hạn chế cho trẻ ăn vặt trước bữa ăn chính và tạo bầu không khí vui vẻ, thoải mái khi ăn.
• Khuyến khích trẻ tự xúc ăn và không sử dụng thuốc kích thích ăn ngon.

Nếu như trẻ không tăng cân trong 2 tháng liên tiếp, trẻ biếng ăn kéo dài hoặc có dấu hiệu ốm bệnh, ba mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện, phòng khám uy tín để được chẩn đoán và hướng dẫn điều trị.

Khuyến khích trẻ chủ động xúc ăn và ăn đa dạng màu sắc để hạn chế biếng ăn. Nguồn: aFamily

Kết luận

Để giải quyết tình trạng biếng ăn ở trẻ nhỏ, việc xác định nguyên nhân đúng là rất quan trọng. Điều này đòi hỏi sự kiên nhẫn và sự hiểu biết từ phía cha mẹ. Một cách hiệu quả để làm điều này là tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia như bác sĩ chuyên khoa nhi hoặc các chuyên gia dinh dưỡng có kinh nghiệm.

Medpro không chỉ là nền tảng đặt khám nhanh mà còn cung cấp dịch vụ Tư vấn khám bệnh qua video, giúp bạn kết nối với 122+ bác sĩ đến từ hơn 30 chuyên khoa. Điều này đảm bảo ba mẹ sẽ nhận được sự tư vấn chính xác và được hướng dẫn cách khắc phục tình trạng biếng ăn của trẻ một cách hiệu quả.

Ngoài ra, bạn có thể đặt khám và kết nối ngay với Phòng khám Nhi Khoa Hiếu Phúc. Đây là một trong những địa chỉ uy tín, có đội ngũ bác sĩ chuyên khoa đến từ các bệnh viện nhi hàng đầu tại thành phố Hồ Chí Minh. Điều này sẽ giúp bạn nhận được sự chăm sóc tốt nhất cho trẻ của mình.

Đặt lịch khám và tư vấn trên Medpro ngay!

• Tư vấn khám bệnh qua video
• Bệnh viện Nhi Đồng 1
• Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố
• Phòng khám Nhi Đồng Hiếu Phúc

Tài liệu tham khảo:

1. Tài liệu hướng dẫn chăm sóc trẻ sơ sinh về biếng ăn và kén ăn - Bệnh viện Từ Dũ: https://tudu.com.vn/vn/y-hoc-thuong-thuc/suc-khoe-phu-nu/lam-me-an-toan/cham-soc-tre-so-sinh/bieng-an-va-ken-an-o-tre-nho/
2. Tài liệu y khoa về nguyên nhân trẻ biếng ăn - Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố: https://bvndtp.org.vn/nguyen-nhan-tre-em-bieng-an/